Հոգեկան առողջություն
Սեզոնային դեպրեսիաներ. հարցազրույց Գայանե Ղալումյանի հետ. izmirlianmedicalcenter.com
![Սեզոնային դեպրեսիաներ. հարցազրույց Գայանե Ղալումյանի հետ. izmirlianmedicalcenter.com Սեզոնային դեպրեսիաներ. հարցազրույց Գայանե Ղալումյանի հետ. izmirlianmedicalcenter.com](up/article/big/file_52422_1087088.jpg)
– Ի՞նչ ասել է սեզոնային դեպրեսիա:
– Սեզոնային և հետտոնական դեպրեսիաները սկսում են, երբ տոնական վիճակներն ավարտվում են, սպասելիքները վերանում են, մարդն ինչ-որ նոր բան է ուզում, որը` չկա, սկսում է ներքին դատարկություն զգացողությունը: եվ ահա, երբ չեն արդարացվում սպասելիքները և առկա է հարմարողականության հետ կապված դժվարություններ, վրա է հասնում դեպրեսիան: Դրան նպաստում է նաև սեզոնային եղանակը` որբ օրերը մռայլ են ու անարև:
Սեզոններն են՝ անցումը դեպի գարուն, երբ անհամբեր սպասում են գարնանը, տաք օրերին: Գարնանը դեպրեսիաներն ավելի քիչ արտահայտված են, ամռանը մարդիկ հարմարվում, ադապտացվում են, իսկ աշնան վերջը ևս դեպրեսիային նպաստող շրջան է: Սովորաբար, դեպրեսիաները հաճախ արևի, լույսի պակասից են հայտնվում:
– Որո՞նք են դեպրեսիայի պատճառները և ովքե՞ր են ավելի հակված դեպրեսիաների:
– Պատճառներն են հատկապես սուր և քրոնիկ սթրեսները: Դեպրեսիայի առավել հակված են ոչ ճկուն մարդիկ, նշանակություն կարող են ունենալ նաև ժառանգականությունը, մանկական տարիքի հոգեբանական խնդիրները, ընդհանուր հոգեբանական տրավմաները: Այս մարդիկ խոցելի խումբ են և որպես պաշտպանական ռեակցիա, նրանք, ասես, կարծրանում են հոգով, հուզական չեն, ճնշում են հույզերը, ինչը տանում է դեպրեսիայի:
– Ինչպե՞ս է արտահայտվում դեպրեսիան:
– Դեպրեսիան հույզ չէ, այդ ժամանակ ոչինչ չեն ուզում անել, անտարբեր են, կորցնում են հետաքրքրություններն ամեն ինչի նկատմամբ: Նպատակներ չկան, մարդը գործել չի ուզում, նրա համար խթան չկա ապրելու: Լինում է հոգնածություն, գունատություն, վատ ինքնազգացողություն, կրճատվում են շփումները մարդկանց հետ, մեկուսանում են:
Առաջանում է կարծրատիպ, խորքային համոզմունք, որ նա անհաջողակ է, ոչնչի չի կարող հասնել, իջնում է ինքնագնահատականը, սեփական ուժերի նկատմամբ վստահությունը: Ոմանք կարող են չարանալ, դառնալ նաև ագրեսիվ, նախանձ է առաջանում շրջապատողների նկատմամբ, թե ինչու նրանց մոտ ամեն բան ստացվում է: Դրանք աղճատված, իռացիոնալ մտքեր են, սխալ ընկալումներ, որոնք նախանձ են առաջացնում, հիանդները համեմատվում են այլ մարդկանց հետ, ինչը կործանարար է:
– Ի՞նչ բարդություններ և վտանգներ կարող են առաջանալ:
– Եթե դեպրեսիան ժամանակին չկարգավորվի, բժշկի օգնություն չլինի, այն կարող է խորանալ և դառնալ պսիխոտիկ, հոգեբուժական խնդիր: Այդ դեպքում արդեն հոգեբույժի և լուրջ հոգեբուժական դեղորայքի կարիք է առաջանում:
Դեպրեսիայի վտանգներից է ինքնասպանության՝ սուիցիդի վտանգը, երբ մարդն ապրել չի ուզում, սուիցիդալ մտքեր են առաջանում:
– Ինչպե՞ս է բուժվում դեպրեսիան:
– Դեպրեսիայից դուրս գալու համար պետք է լավատեսորեն տրամադրվել կյանքին, հետտոնականից միանգամից կարողանալ անցնել առօրյա կյանքի, անպայման ունենալ նպատակներ և դրանց հասնելու համար մշակել իրատեսական քայլեր ու փորձել առաջնորդվել դրանցով:
Շատ կարևոր է գոհունակությունը, պետք է ամեն օր առօրյայի մեջ գտնել դրական կետեր և շնորհակալ լինեն դրանց համար՝ թե՛ արևի, թե՛ պայծառ օրվա համար: Երեկոյան՝ անցած օրն ամփոփելիս, պետք է դժվարությունները չհիշել, այլ միայն` դրականը:
Արդյունավետ է մաքուր օդում զբոսանքը, ֆիզիկական վարժությունները, օրական անհրաժեշտ չափով (1-1,5 լիտր) ջուր խմելը: Երբ ջրի քանակը պակաս է, տխուր վիճակ է սկսվում, չնայած մարդն ինքը պատճառը չի հասկանում: Նման դեպքերում պետք է դիմել հոգեբանի օգնությանը և ստանալ համապատասխան հոգեբանական օգնություն:
Գոյություն ունեն հոգեբանական թերապիայի տարբեր մեթոդներ՝ կոգնիտիվ վարքաբանական թերապիա, արտթերապիա, մարմնակողմնորոշիչ թերապիա և այլն:
Կոգնիտիվ վարքաբանական թերապիայի ժամանակ հոգեբանը փորձում է օգնել պացիենտին, որպեսզի նա հասկանա իր խնդիրը, փոխի իր վարքային մոդելը: Արդյունքում, երբ գիտակցվում է խնդիրը, փոխվում է հիվանդի վերաբերմունքը խնդրի նկատմամբ, այն կարգավորվում է:
Արտթերապիան աշխատում է արվեստի բոլոր ճյուղերի հետ, այստեղ աշխատում են հիմնականում նկարչաթերապիայով: Կա նաև ավազաթերապիա և այլն: Արտթերապիան օգնում է, որ պացիենտը, ով դժվարանում է իր խնդիրները ներկայացնել, կարողանա դա անել ոչ վերբալ ձևով: Արտթերապիայի յուրաքանչյուր ձև, միաժամանակ, և՛ ախտորոշիչ է, և՛ թերապևտիկ:
Մարմնակողմնորոշիչ մեթոդը պսիխոսոմատիկան է: Ցանկացած հոգեբանական խնդիր օրգանիզմի վրա շ իր արտահայտման ձևն է գտնում, այսինքն, լինում են նաև մարմնական ինչ-որ գանգատներ: Եվ այդ գանգատներով ևս կարելի է հասկանալ պացիենտի հոգեբանական խնդիրները:
Բուժման համար պացիենտին տնային աշխատանքներ են տրվում, հրահանգներ, որպեսզի տանը կարողանա իր վարքը կարգավորել: Նրանք գրում են իրենց մտքերը և թե ինչ իրավիճակում դրանք առաջացան, իսկ հետո քննարկվում են հոգեբանի հետ: Արդյունքում, պացիենտը հասկանում է, որ ինքը միշտ չէ, որ անհաջողակ է, որ եղել են շատ դեպքեր, երբ հաջողության է հասել: Դրանք կոչվում են ինսայթներ, երբ հասկացողության են հասնում, կատարսիսի՝ ինքնամաքրման: Այս պարագայում իռացիոնալ մտքերը փոխվում են ռացիոնալի: Պացիենտը ձեռք է բերում հետագայի համար անհրաժեշտ հմտություններ, և արդեն դժվար իրավիճակներում կարող է ինքնուրույն դուրս գալ:
– Ինչպե՞ս խուսափել դեպրեսիայի առաջացումից:
– Ոչ-ոք ապահովագրված չէ սթրեսներից, բայց դրանց նկատմամբ պետք է ճիշտ վերաբերմունք մշակել: Երբ սպասելիքները չեն արդարացվում, մարդը հուսահատվում է, հուսալքվում: Դրա համար պետք է անմիջապես մեծ նպատակներ չդնել, նախ փոքր քայլերի ձգտել, որոնք հնարավոր է իրականացնել, հասնել դրանց, ոգևորվել և գնալ դեպի հաջորդ փոքր նշաձողը: Նշաձողը միանգամից բարձր դնելը և չկարողանալը դրան հասնել, բերում է հուսահատության:
Դեպրեսիայից խուսափելու համար պետք է նաև վախի, վատ տրամադրության ժամանակ փորձել վերլուծել, թե ինչու է այն առաջացել, հասկանալ պատճառը, ինչո՞ւ չի կարողանում շփվել շրջապատողների հետ: Ինքնուրույն փորձը՝ սեփական վիճակը հասկանալու, օգնում է լուծել խնդիրը:
Պետք է չթաքցնել վախերը, հույզերը, այլ պետք է փորձել արտահայտել դրանք, չվախենալ սխալվելուց: Պետք է ամեն կերպ բարձրացնել ինքնագնահատականը, սիրել, հարգել սեփական անձը, հասկանալ, որ եթե ծնվել է, ապա ունի իր միսիան, իր արժեքը, իր պարտականությունները: Պետք է անպայման գտնել համապատասխան, հաճելի զբաղմունք:
Գայանե Ղալումյան Ալբերտի,
«Իզմիրլյան» բժշկական կենտրոնի կլինիկական հոգեբան,
Սթրեսի և ցավի կառավարման կենտրոնի արտթերապիայի դասախոս
![](images/calendar.png)
Կարդացեք նաև
![ՀՀ ԱՆ. Ինչպե՞ս կառավարել սթրեսը ՀՀ ԱՆ. Ինչպե՞ս կառավարել սթրեսը](up/article/small/file_62923_600865.jpg)
Մասնագետները նշում են, եթե չսովորենք կառավարել սթրեսը, ապա քրոնիկական սթրեսի ազդեցության արդյունքում կարող են առաջանալ հոգեկան և մարմնական խանգարումներ...
![](images/calendar.png)
![ԵՊԲՀ. Ցանկացած ժամանակ կարելի է սկսել նոր կյանք, սակայն փոփոխություններին պետք է, առաջին հերթին, հոգեբանորեն պատրաստ լինել ԵՊԲՀ. Ցանկացած ժամանակ կարելի է սկսել նոր կյանք, սակայն փոփոխություններին պետք է, առաջին հերթին, հոգեբանորեն պատրաստ լինել](up/article/small/file_62144_1343657.jpg)
Կարճատև արձակուրդը և հետտոնական ընթացքը մարդուն պարտադրում են դիմելու հարմարողական մեխանիզմների կիրառման ամենօրյա կյանքին վերադառնալու համար...
![](images/calendar.png)
![ԵՊԲՀ. Ուսումնական տարվան ընդառաջ. մանկավարժ-հոգեբանի խորհուրդները ԵՊԲՀ. Ուսումնական տարվան ընդառաջ. մանկավարժ-հոգեբանի խորհուրդները](up/article/small/file_61381_5597329.jpg)
Մանկավարժ-հոգեբան, Խաղաթերապիայի կաբինետի պատասխանատու Ռուզաննա Շավրեշյանը ուսումնական տարվա մեկնարկից առաջ օգտակար խորհուրդներ է ներկայացնում, որոնք կարող են թեթևացնել առօրյան...
![](images/calendar.png)
![Անառողջ մտքերը և հույզերը հիվանդությունների նախապայմաններ. armeniamedicalcenter.am Անառողջ մտքերը և հույզերը հիվանդությունների նախապայմաններ. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_61158_424291.jpg)
Հիվանդությունների կենսաքիմիական, կլիմայական և այլ պատճառների մասին կարելի է անվերջ խոսել: Սակայն դրանք միայն հետևանքներ են: Հիվանդության առաջնային պատճառը մարդու ներսում է՝ նրա մտքերում, հույզերում...
![](images/calendar.png)
![Ճանաչողական կողմնակալությունները առողջապահության մեջ. urolog.am Ճանաչողական կողմնակալությունները առողջապահության մեջ. urolog.am](up/article/small/file_60753_3725441.jpg)
Մարդն ունի մտածելու, շրջակա տեղեկատվությունը մեկնաբանելու և դրանք անձնական նախասիրությունների, համոզմունքների ու փորձառությունների միջոցով մշակելու միտումներ, որոնք երբեմն կարող են կողմնակալ լինել ու ազդել...
![](images/calendar.png)
![ԵՊԲՀ. Գիտական թիրախը`աուտիզմ ԵՊԲՀ. Գիտական թիրախը`աուտիզմ](up/article/small/file_60649_3847522.jpg)
ՄԱԿ-ի կողմից ապրիլն ավանդաբար նշվում է որպես «Աուտիզմի իրազեկման ամիս»: Ամբողջ աշխարհում գիտնականների ուշադրության կենտրոնում են աուտիզմի սպեկտրի խանգարումները՝ կապված վերջին տասնամյակում...
![](images/calendar.png)
![Բառերի ուժը Բառերի ուժը](up/article/small/file_60299_6820848.jpg)
Դեռ 1949 թվականին հետազոտողներ Էնրիկո Ֆերմին, Ուլամը և Մակարոն ուսումնասիրել են ոչ գծային՝ տատանողական համակարգերը, որոնց հատկությունները կախված են դրանցում տեղի ունեցող գործընթացներից...
![](images/calendar.png)
![Նոր տարին իսկապես նոր դարձնելու հինգ միջոց. Սալուտեմ ամսագիր №4 Նոր տարին իսկապես նոր դարձնելու հինգ միջոց. Սալուտեմ ամսագիր №4](up/article/small/file_60167_7005937.jpg)
Ուրախ ժամանց հարազատների ու մտերիմների հետ, գեղեցիկ նվերներ, հրաշքներ և Ամանորի հեքիաթ… Ամեն տարի բոլորս մեծ ակնկալիքներով ենք սպասում Ամանորին, սակայն ժամանակի ընթացքում հաճախ հասկանում ենք, որ մեր երազանքներից շատերը այդպես էլ...
![](images/calendar.png)
![Ապաթիա, ուժերի անկում. armeniamedicalcenter.am Ապաթիա, ուժերի անկում. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_59979_9228818.jpg)
Երբեմն բացակայում որևէ բան անելու ցանկությունը, սակայն երբ այն վեր է ածվում ամեն ինչի նկատմամբ անտարբերության, երբ ցանկություն չի լինում փողոց դուրս գալ, անգամ անկողնուց վեր կենալ, դա արդեն ոչ նորմալ վիճակ է...
![](images/calendar.png)
![Աուտիզմը՝ որպես զարգացման ընդհանուր խանգարում. Սալուտեմ ամսագիր №3 Աուտիզմը՝ որպես զարգացման ընդհանուր խանգարում. Սալուտեմ ամսագիր №3](up/article/small/file_59780_3019494.jpg)
Հոգեբանական զարգացման ընդհանուր խանգարումները բնորոշվում են սոցիալական փոխհարաբերություններում և հաղորդակցման ոլորտում որակական շեղումներով, ինչպես նաև հետաքրքրությունների...
![](images/calendar.png)
![Ո՞ր էմոցիաներն են օգտակար սրտի համար. urolog.am Ո՞ր էմոցիաներն են օգտակար սրտի համար. urolog.am](up/article/small/file_59624_2642606.jpg)
Զգացմունքը հզոր ուժ է, որի միջոցով ձևավորվում է մարդու հայացքը կյանքի վերաբերյալ։ Էմոցիաները ձևավորվում են օրվա ընթացքում կյանքի իրադարձությունների հիման վրա: Դրանց միջոցով կարեկցում և կիսում ենք...
![](images/calendar.png)
![Բժիշկների բռնկումները (Doctor's burnout). urolog.am Բժիշկների բռնկումները (Doctor's burnout). urolog.am](up/article/small/file_59466_3029218.jpg)
Այս երևույթն ունի բացասական ազդեցություն պացիենտների առողջության վրա։ Ըստ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության, նման բռնկումն աշխատանքային քրոնիկ սթրեսի հետևանքով ի հայտ եկող...
![](images/calendar.png)
![Հոգեբանը տրամադրությունը բարձրացնելու երեք անսպասելի եղանակ է նշել. news.am Հոգեբանը տրամադրությունը բարձրացնելու երեք անսպասելի եղանակ է նշել. news.am](up/article/small/file_59016_5149944.jpg)
Ճանաչողական-վարքային թերապիայի եւ սոցիալական հոգեբանության մասնագետ Ալիս Բոյսը բացատրել է, որ ընկճված ժամանակ առույգանալը հեշտ է: Պետք է ապրել այնպիսի զգացումներ, որոնք լինում են հաջողությամբ կատարված առաջադրանքից...
![](images/calendar.png)
![Հետտրավմատիկ սթրեսային և գեներալիզացված տագնապային խանգարումներ. nairimed.com Հետտրավմատիկ սթրեսային և գեներալիզացված տագնապային խանգարումներ. nairimed.com](up/article/small/file_58597_1279057.jpg)
Կպչուն մտքերը, իռացիոնալ վախերը, տարօրինակ ռիտուալները որոշ չափով բնորոշ են շատերիս:
Ինչպե՞ս հասկանալ, որ այն դուրս է եկել առողջ վարքի սահմաններից և ժամանակն է դիմել մասնագետի օգնությանը...
![](images/calendar.png)
![](images/white_bl.gif)
![](images/white_br.gif)
![](images/white_tr.gif)
![](images/white_tl.gif)
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
-
Ժողովրդական դեղամիջոցներ
-
Հղիություն. 4-րդ ամիս
-
Հղիություն. 7-րդ ամիս
-
Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
-
Հղիություն. 6-րդ ամիս
-
«Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
-
Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
-
Ամուսնական առաջին գիշերը
-
Ընկերության մասին
-
Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
-
Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
-
Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
-
Դդում
-
Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
-
Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
-
Սեռական գրգռում
-
Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
-
Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
-
Չիչխանի օգտակար հատկությունները
-
Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
-
Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
-
Դիմակներ` մազերի համար
-
Հղիություն. 1-ին ամիս
-
Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
-
Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
-
Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
-
Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
-
Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
-
Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
-
Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
-
Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
-
Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
-
Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
-
Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
-
ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
-
Իրիդիոսքրինինգ
-
Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն